Nazwą Tarantella określa się wszystkie włoskie tańce ludowe występujące w regionach południowych, które w zależności od regionu przyjmują nazwy: Taranta, Tarantella neapolitańska, Tarantella kalabryjska czy Pizzica salentyńska i inne.
Pierwsze zapiski mówiące o tańcu pochodzą z XVII wieku z Apulii i jak wynika z historycznych źródeł taniec rozprzestrzenił się na całe południowe Włochy za czasów Królestwa Obojga Sycylii.
Nazwa pochodzi od tarantuli, pająka licznie występującego we Włoszech a najbardziej licznie, jak pisano, w okolicach miasta Taranto. Literatura przytacza, że kiedy ludzie zaczynali wiosną i z początkiem lata pracować w polu, często wracali pokąsani przez pająka i przez stulecia wierzono, że jedynym sposobem na przeżycie, po ukąszeniu, jest żywe podskakiwanie w rytm muzyki a co za tym idzie wzmożone pocenie się i naturalne pozbycie się trucizny z organizmu. Badaniom poddawano również ukąszone osoby i ich zachowanie, określane mianem tarantyzmu, które przejawiało się drgawkami, psychozą, ogólnym pobudzeniem i priapizmem. Tarantyzm z czasem przybrał charakter dużego zjawiska społecznego które określano również zaburzeniem psychicznym, opętaniem lub psychozą czy tańcem bezwstydnym.
W 1959 roku naukowiec, antropolog Enesto De Martino postanawia udać się do Apulii aby przebadać ten fenomen mistyczno kulturalno artystyczny . De Martino wraz z grupą badaczy, psichiatrą, psychologiem, socjologiem i muzykologiem jadą do miasta Galatina, gdzie rokrocznie 29 czerwca w kościele pw. Św. Pawła zbierają się kobiety ukąszone (pizzicate) przez tarantę. Od czasownika pizzicare pochodzi kolejna nazwa tarantelli, Pizzica salentyńska. W swojej pracy “Ziemia Zgryzoty” (“La Terra del Rimorso”) wyjaśnia i opisuje tradycję tańca pod względem historycznym, kulturalnym i religijnym. Zauważa, że taniec jest wyrazem frustracji, swego rodzaju muzycznym egzorcyzmem na nerwice społeczne a nie jak przypuszczano efektem ukąszenia tarantuli.
Przytoczyć należy tu również zdanie, włoskiego medyka z 1742 roku Francesco Serao, które wyjaśnia istotę tańca.
“Przyczyny tarantyzmu nie należy poszukiwać w tarantuli ale w Apulijczykach”
Tarantella to taniec nie tylko kobiet, w zależności od rodzaju mogą ją tańczyć również sami mężczyźni lub mężczyzna z kobietą. Pizzica salentyńska to tańcem pełnym kobiecości, miłości i erotyki. Kobiety tańczą boso w pięknych długich spódnicach. Symbolem miłości i płodności jest czerwona chusta, natomiast okrągły tamburyn, na którym grają mężczyźni, symbolizuje cykl życia.
Taka oto jest historia tego tańca. Taranta, Tarantella i Pizzica salentyńska stały się bardzo popularnymi tańcami ludowymi co chyba najbardziej wyraża Festiwal muzyki folkowej Notte della Taranta. Festiwal ma charakter wędrowny. Koncerty odbywają się w sierpniu w piętnastu miastach Apulii, zaczynają w Corigliano d’Otranto i kończą wielkim koncertem w Melpignano. W tym roku koncert kończący festiwal planowany jest na 25 sierpnia. Wyjątkowa atmosfera, niesamowity nastrój oraz taneczne rytmy sprawiają, że z roku na rok wzrasta liczba uczestników. Aktualnie jest uważany za największy festiwal muzyki folk w Europie z łączną liczbą 200.000 uczestników. Program imprez na http://www.lanottedellataranta.it/it/
Źródła:
“Taranta” Stowarzyszenie Tradycji Ludowych Centrum nauki i badań.
Stowarzyszenie Lu Rusciu Nosciu.
Ernesto de Martino “Ziemia zgryzoty”
Wikipedia
